CÂY XOAN LÀNG VIỆT

Làng quê Việt Nam ở đâu cũng có cây tre, cây xoan. Nếu như cây tre là biểu tượng của sự kiên cường, bất khuất, bền chặt, keo sơn giữ đất, bám làng của người dân đất Việt, thì có lẽ cây xoan sẽ là biểu tượng của sự ngay thẳng, thuỷ chung, dẻo dai, vượt qua nắng gió, bão giông, góp phần dựng xây nên những ngôi nhà mới của người dân Việt Nam. Cây xoan Việt Nam da sần sùi, hoa không đẹp, cành lá khẳng khiu, nhựa đắng, gỗ mềm nhưng lại rất gần gủi, thân quen và có giá trị trong đời sống của người nông dân đất Việt. Vườn nhà ai cũng có một vài cây xoan vươn cao, sánh vai cùng các loại cây ăn quả có giá trị như mít, vải, nhãn, cam, hồng. Người nông dân trồng xoan để lấy gỗ làm nhà, đóng đồ gia dụng, thời gian sinh trưởng của cây xoan không dài, khoảng 5 năm trở lên là có thể sử dụng được, gỗ xoan dùng để làm cột, làm kèo nhà, nếu cây to xẻ ra làm ván, cành xoan dùng làm củi đun, lá xoan rất đắng nhưng trâu bò vẫn ăn được và dùng làm phân xanh bón ruộng. Cây xoan thường được trồng hoặc tự mọc ở góc vường làm chỗ dựa cho sắn dây leo, ít tốn điện tích đất của vườn. Nhìn chung, cũng giống như cây tre Việt Nam, cây xoan có nhiều tác dụng và vô cùng thân thuộc với người dân thôn quê đất Việt.

          Mùa xuân về, tháng ba không khí ấm áp tràn khắp làng quê, hoa xoan tím trắng nở sáng cả một góc vườn, đường thôn, ngõ xóm. Ai đó đã từng sống ở những miền quê chắc rằng không thể nào quên được hình ảnh tuyệt đẹp của một cây xoan đang nở bùng hoa trắng. Nhìn từ xa, cây xoan như khoắc trên mình một tấm khăn voan trắng toát. Trên cây chim chóc tìm về rít rít ca vui. Mỗi buổi sáng bình minh, người nông dân mở cửa nhà mình đón khí trời mát mẻ ùa vào, nhìn ra phía vườn gặp cây xoan nở hoa tuyệt đẹp, từng cánh hoa nhỏ li ti rơi rơi trong gió tựa như những bông tuyết trắng của xứ trời Âu trong mùa đông giá lạnh, tạo cảm giác nuối tiếc khôn nguôi. Một khoảng đất rộng dưới gốc xoan cũng trắng ngần như mầu tuyết trắng của hoa xoan rụng, cũng giống như tấm thảm trắng ai đó vừa mới trải xong để đón khách dạo chơi đếm thăm một miền quê yên bình và no ấm. Cánh hoa xoan nhỏ nhắn xinh xinh, dịu dàng khép lại để tạo nên một mầu trắng tinh khôi của thời gian đang dần nối tiếp. Lộc non trên cành đang nẩy nở, những chiến lá xanh đầu tiên đang vươn ra để đón ánh mặt trời. Cành xoan khẳng khiu chịu giá rét suốt mùa đông dài đang dần xanh tươi trở lại. Hoa xoan nở báo hiệu mùa xuân về, mùa của niềm hy vọng và tương lai. Mỗi cánh hoa rụng xuống để lại trên cành một quả xoan non xanh biếc hình thoi cứ lớn đần lên theo năm tháng. Trẻ em ở các làng quê mong chờ tháng ba về để hái quả xoan non làm đạn súng phốc bắn đì đọp suốt ngày. Mùa hoa xoan là thời điểm người dân quê lấy đó làm mốc của thời gian biểu cho mùa gieo trồng, chăn nuôi nảy nở. Theo kinh nghiệm dân gian nếu hoa xoan chưa nở mà tra hạt gieo trồng sẽ không thể nẩy mầm được, nếu cho gia cầm ấp trứng sẽ khó nẩy nở thành công. Chỉ đến khi mùa hoa xoan về, không khí ấm áp khắp thôn quê sẽ là mùa của người nông dân tất bật lao động sẽ cho mùa màng bội thu, chăn nuôi nẩy nở.

          Thế mà, ngày nay ở một số làng quê đất vườn cứ thu hẹp dần đi, cây xoan, cây tre ít còn chỗ để mà phát triển. Nhiều thôn làng ven đô, mùa xuân về không còn được nhìn thấy vùng trắng tuyệt đẹp của mầu hoa xoan nữa, thay vào đó là những nhà cao tầng mọc lên san sát, cảm giác về mùa xuân ấp áp không còn rõ nét như xưa; tiếng chim chóc ít dần, chỉ còn tiếng ô tô, xe máy inh ỏi suốt ngày làm cho con người có cảm giác căng thẳng lo âu. Môi trường sống đang khắc nghiệt thêm, nếu gặp được mầu trắng hoa xoan ở vườn nhà ái đó sẽ tạo cho con người gần gủi với thiện nhiên hơn, thấy mùa xuân đến rõ ràng, ấm áp hơn, nhân thêm nhiều tình yêu cuộc sống hơn